Articles | Volume 18, issue 7
https://doi.org/10.5194/cp-18-1541-2022
© Author(s) 2022. This work is distributed under
the Creative Commons Attribution 4.0 License.
the Creative Commons Attribution 4.0 License.
https://doi.org/10.5194/cp-18-1541-2022
© Author(s) 2022. This work is distributed under
the Creative Commons Attribution 4.0 License.
the Creative Commons Attribution 4.0 License.
Research article
| 
05 Jul 2022
Research article |
| 05 Jul 2022
| 05 Jul 2022
On the economic impact of droughts in central Europe: the decade from 1531 to 1540 from the Polish perspective
Stanisław Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences, Warsaw, 00-818, Poland
Piotr Guzowski
Faculty of History and International Relations, University of Białystok, Białystok, 15-420, Poland
Radosław Poniat
Faculty of History and International Relations, University of Białystok, Białystok, 15-420, Poland
Maciej T. Radomski
Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, Warsaw, 00-140, Poland
Monika Kozłowska-Szyc
Faculty of History and International Relations, University of Białystok, Białystok, 15-420, Poland
Tomasz Panecki
Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences, Warsaw, 00-272, Poland
Sandra Słowińska
Stanisław Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organization, Polish Academy of Sciences, Warsaw, 00-818, Poland
Bogusława Kruczkowska
Department of Soil Science, Institute of Agriculture, Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Warsaw, 02-776, Poland
Michał Targowski
Faculty of History, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Toruń, 87–100, Poland
Centre for Climate Change Research, Nicolaus Copernicus University in Toruń, Toruń, 87-100, Poland
Dagmara Adamska
Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, History Department, University of Wrocław, Wrocław, 50-139, Poland
Related authors
Michał Słowiński, Agnieszka Halaś, Michał A. Niedzielski, Krzysztof Szewczyk, Jerzy Jonczak, Dominika Łuców, Sebastian Tyszkowski, Sandra Słowińska, Agnieszka Gruszczyńska, Bogusława Kruczkowska, Aleksandra Chojnacka, Tomasz Polkowski, Krzysztof Sztabkowski, Dariusz Brykała, Jacek Wolski, Tomasz Samojlik, Adrian Kaszkiel, Barbara Gmińska-Nowak, and Tomasz Związek
Earth Syst. Sci. Data Discuss., https://doi.org/10.5194/essd-2025-421, https://doi.org/10.5194/essd-2025-421, 2025
Preprint under review for ESSD
Short summary
Short summary
Poland’s first national inventory of relict charcoal hearths maps >634,000 features from light detection and ranging (LiDAR) digital terrain models (DTMs) processed in QGIS 3.18. We used relief-shaded bare-earth DTMs and web map tile services (WMTS), classifying features by size, form, slope, and environment into three main types. The open-access ReCHAR database supports research on forest history, early industries, and human–environment interactions.
Ewa Zin, Tomasz Związek, Marcin Klisz, Sandra Słowińska, Dominik Róg, Milena Obremska, Dominika Łuców, Jarosław Pietruczuk, Joachim Popek, Katarzyna Piotrowicz, Kamil Pilch, Krzysztof Szewczyk, Agnieszka Halaś, and Michał Słowiński
EGUsphere, https://doi.org/10.5194/egusphere-2025-3975, https://doi.org/10.5194/egusphere-2025-3975, 2025
This preprint is open for discussion and under review for Biogeosciences (BG).
Short summary
Short summary
We used a multi-proxy approach combining peat, tree ring, climate, and historical records to reconstruct >2,300 years of peatland dynamics in a Central European region. Results show a human-induced shift from alder to pine forest due to land use change and acidification, stressing the importance of long-term records for peatland conservation.
Michał Słowiński, Agnieszka Halaś, Michał A. Niedzielski, Krzysztof Szewczyk, Jerzy Jonczak, Dominika Łuców, Sebastian Tyszkowski, Sandra Słowińska, Agnieszka Gruszczyńska, Bogusława Kruczkowska, Aleksandra Chojnacka, Tomasz Polkowski, Krzysztof Sztabkowski, Dariusz Brykała, Jacek Wolski, Tomasz Samojlik, Adrian Kaszkiel, Barbara Gmińska-Nowak, and Tomasz Związek
Earth Syst. Sci. Data Discuss., https://doi.org/10.5194/essd-2025-421, https://doi.org/10.5194/essd-2025-421, 2025
Preprint under review for ESSD
Short summary
Short summary
Poland’s first national inventory of relict charcoal hearths maps >634,000 features from light detection and ranging (LiDAR) digital terrain models (DTMs) processed in QGIS 3.18. We used relief-shaded bare-earth DTMs and web map tile services (WMTS), classifying features by size, form, slope, and environment into three main types. The open-access ReCHAR database supports research on forest history, early industries, and human–environment interactions.
Ewa Zin, Tomasz Związek, Marcin Klisz, Sandra Słowińska, Dominik Róg, Milena Obremska, Dominika Łuców, Jarosław Pietruczuk, Joachim Popek, Katarzyna Piotrowicz, Kamil Pilch, Krzysztof Szewczyk, Agnieszka Halaś, and Michał Słowiński
EGUsphere, https://doi.org/10.5194/egusphere-2025-3975, https://doi.org/10.5194/egusphere-2025-3975, 2025
This preprint is open for discussion and under review for Biogeosciences (BG).
Short summary
Short summary
We used a multi-proxy approach combining peat, tree ring, climate, and historical records to reconstruct >2,300 years of peatland dynamics in a Central European region. Results show a human-induced shift from alder to pine forest due to land use change and acidification, stressing the importance of long-term records for peatland conservation.
Katarzyna Słomska-Przech, Tomasz Panecki, Aniela Wrzesińska, Arkadiusz Borek, Wiesława Duży, Izabela Gołębiowska, Jowita Radzińska, and Grzegorz Myrda
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 8, 24, https://doi.org/10.5194/ica-abs-8-24-2024, https://doi.org/10.5194/ica-abs-8-24-2024, 2024
Katarzyna Słomska-Przech, Aniela Rząsa, and Tomasz Panecki
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 5, 13, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-13-2022, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-13-2022, 2022
Tomasz Panecki and Tomasz Królik
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 5, 37, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-37-2022, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-37-2022, 2022
Katarzyna Słomska-Przech, Tomasz Panecki, and Wojciech Pokojski
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 5, 66, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-66-2022, https://doi.org/10.5194/ica-abs-5-66-2022, 2022
Tomasz Panecki and Tomasz Królik
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 3, 229, https://doi.org/10.5194/ica-abs-3-229-2021, https://doi.org/10.5194/ica-abs-3-229-2021, 2021
Katarzyna Słomska-Przech, Dawid Maciuszek, Aniela Rząsa, and Tomasz Panecki
Abstr. Int. Cartogr. Assoc., 3, 270, https://doi.org/10.5194/ica-abs-3-270-2021, https://doi.org/10.5194/ica-abs-3-270-2021, 2021
Cited articles
Adamska, D.: Winnice na Przedgórzu Sudeckim. W sprawie uprawy
winorośli na średniowiecznym Śląsku, in: Cum gratia et
amicitia. Studia z dziejów osadnictwa dedykowane Pani Profesor Marcie
Młynarskiej-Kaletynowej z okazji 65-lecia działalności naukowej, edited by: Adamska, D., Chrzan, K., and Pankiewicz, A., Wrocław, 253–267, ISBN: 9788394823771, 2017.
Alkama, R. and Cescatti, A.: Biophysical climate impacts of recent changes
in global forest cover, Science, 351, 600–604, https://doi.org/10.1126/science.aac8083, 2016.
Al-Kayssi, A. W., Al-Karaghouli, A. A., Hasson, A. M., and Beker, S. A.:
Influence of soil moisture content on soil temperature and heat storage
under greenhouse conditions, J. Agr. Eng. Res., 45, 241–252, https://doi.org/10.1016/S0021-8634(05)80152-0, 1990.
Batou, J. and Szlajfer, H. (Eds.): Western Europe, Eastern Europe and world
development, 13th-18th centuries: collection of essays of Marian Małowist,
Brill, Leiden, ISBN: 978-9004179172, 2010.
Bertram, H., La Baume, W., and Klöppel, O.: Das Weichsel-Nogat-Delta.
Beiträge zur Geschichte seiner landschaftlichen Entwickelung,
vorgeschichtlichen Besiedelung und bäuerlichen Haus- und Hofanlage,
Danzig, 1923.
Bogucka, M.: Gdańsk – Polski czy międzynarodowy ośrodek
gospodarczy?, in: Polska w epoce odrodzenia. Państwo – społeczeństwo – kultura, edited by: Wyczański, A., Warszawa, 100–125, ISBN: 8321405118, 1970.
Boroda, K.: Kmieć, łan czy profit? Co było podstawą poboru łanowego w XV i XVI wieku?, in: Człowiek wobec miar i czasu w przeszłości, edited by: Guzowski, P. and Liedke, M., Kraków, 152–170, ISBN: 97883360448359, 2007.
Boroda, K.: Komu i do czego potrzebne były w XVI wieku sumariusze
podatkowe? O narodzinach planowania budżetowego we wczesnonowożytnym
Królestwie Polskim, Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych,
73, 29–50, 2013.
Boroda, K.: Geografia gospodarcza Królestwa Polskiego w XVI wieku, Białystok, ISBN: 9788364103070, 2016.
Boroda, K. and Guzowski, P.: From King's Finance to Public Finance.
Different Strategies of Fighting Financial Crisis in the Kingdom of Poland
under Jagiellonian Rule (1386–1572), in: La fiscalità nell'economia
Europea secc. XIII-XVIII. Fiscal systems in the European economy from the
13th to the 18th centuries, edited by: Cavaciocchi, S., Firenze, 451–470, ISBN: 9788884539102, 2016.
Brázdil, R., Dobrovolný, P., Trnka, M., Kotyza, O., Řezníčková, L., Valášek, H., Zahradníček, P., and Štěpánek, P.: Droughts in the Czech Lands, 1090–2012 AD, Clim. Past, 9, 1985–2002, https://doi.org/10.5194/cp-9-1985-2013, 2013a.
Brázdil, R., Kotyza, O., Dobrovolný, P., Řezníčková, L., and Valášek, H.: History of Weather and Climate in the Czech Lands X: Climate of the Sixteenth Century in the Czech Lands, Masarykova univerzita, Brno, 285 pp., ISBN 978-80-210-6565-9, 2013b.
Brázdil, R., Kiss, A., Luterbacher, J., Nash, D. J., and Řezníčková, L.: Documentary data and the study of past droughts: a global state of the art, Clim. Past, 14, 1915–1960, https://doi.org/10.5194/cp-14-1915-2018, 2018.
Brázdil, R., Dobrovolný, P., Bauch, M., Camenisch, C., Kiss, A., Kotyza, O., Oliński, P., and Řezníčková, L.: Central Europe, 1531–1540 CE: The driest summer decade of the past five centuries?, Clim. Past, 16, 2125–2151, https://doi.org/10.5194/cp-16-2125-2020, 2020.
Büntgen, U., Tegel, W., Carrer, M., Krusic, P. J., Hayes, M., and Esper,
J.: Commentary to Wetter et al. (2014): Limited tree-ring evidence for a
1540 European 'Megadrought', Climatic Change, 131, 183–190,
https://doi.org/10.1007/s10584-015-1423-1, 2015.
Camenisch, C., Keller, K. M., Salvisberg, M., Amann, B., Bauch, M., Blumer, S., Brázdil, R., Brönnimann, S., Büntgen, U., Campbell, B. M. S., Fernández-Donado, L., Fleitmann, D., Glaser, R., González-Rouco, F., Grosjean, M., Hoffmann, R. C., Huhtamaa, H., Joos, F., Kiss, A., Kotyza, O., Lehner, F., Luterbacher, J., Maughan, N., Neukom, R., Novy, T., Pribyl, K., Raible, C. C., Riemann, D., Schuh, M., Slavin, P., Werner, J. P., and Wetter, O.: The 1430s: a cold period of extraordinary internal climate variability during the early Spörer Minimum with social and economic impacts in north-western and central Europe, Clim. Past, 12, 2107–2126, https://doi.org/10.5194/cp-12-2107-2016, 2016.
Camenisch, C., Brázdil, R., Kiss, A., Pfister, C., Wetter, O., Rohr, C.,
Contino, A., and Retsö, D.: Extreme heat and drought in 1473 and their
impacts in Europe in the context of the early 1470s, Reg. Environ. Change, 20, 19, https://doi.org/10.1007/s10113-020-01601-0, 2020.
Cerman, M.: Villagers and lords in Eastern Europe, 1300–1800, Studies in
European History, Palgrave Macmillan, Basingstoke, New York, XVII, [1], 155 pp., ISBN: 9780230004603, 2012.
Chomętowski, W.: Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce XVI i
XVII wieku. Poprzedzone wiadomością o życiu i pismach Jana
Ostroroga wojewody poznańskiego, Warszawa, 1878.
Chuine, I., Yiou, P., Viovy, N., Seguin, B., Daux, V., and Le Roy Ladurie,
E.: Historical phenology: grape ripening as a past climate indicator,
Nature, 432, 289–290, https://doi.org/10.1038/432289a, 2004.
Cook, E. R., Seager, R., Kushnir, Y., Briffa, K. R., Büntgen, U., Frank,
D., Krusic, P. J., Tegel, W., van der Schrier, G., Andreu-Hayles, L.,
Baillie, M., Baittinger, C., Bleicher, N., Bonde, N., Brown, D., Carrer, M.,
Cooper, R., Čufar, K., Dittmar, C., Esper, J., Griggs, C., Gunnarson,
B., Günther, B., Gutierrez, E., Haneca, K., Helama, S., Herzig, F.,
Heussner, K.-U., Hofmann, J., Janda, P., Kontic, R., Köse, N., Kyncl,
T., Levanič, T., Linderholm, H., Manning, S., Melvin, T. M., Miles, D.,
Neuwirth, B., Nicolussi, K., Nola, P., Panayotov, M., Popa, I., Rothe, A.,
Seftigen, K., Seim, A., Svarva, H., Svoboda, M., Thun, T., Timonen, M.,
Touchan, R., Trotsiuk, V., Trouet, V., Walder, F., Ważny, T., Wilson,
R., and Zang, C.: Old World megadroughts and pluvials during the Common Era,
Science Advances, 1, e1500561, https://doi.org/10.1126/sciadv.1500561, 2015.
Cook, E. R., Solomina, O., Matskovsky, V., Cook, B. I., Agafonov, L.,
Berdnikova, A., Dolgova, E., Karpukhin, A., Knysh, N., Kulakova, M.,
Kuznetsova, V., Kyncl, T., Kyncl, J., Maximova, O., Panyushkina, I., Seim,
A., Tishin, D., Ważny, T., and Yermokhin, M.: The European Russia
Drought Atlas (1400–2016 CE), Clim. Dynam., 54, 2317–2335,
https://doi.org/10.1007/s00382-019-05115-2, 2020.
Degroot, D., Anchukaitis, K., Bauch, M., Burnham, J., Carnegy, F., Cui, J.,
Luna, K. de, Guzowski, P., Hambrecht, G., Huhtamaa, H., Izdebski, A.,
Kleemann, K., Moesswilde, E., Neupane, N., Newfield, T., Pei, Q., Xoplaki,
E., and Zappia, N.: Towards a rigorous understanding of societal responses
to climate change, Nature, 591, 539–550, https://doi.org/10.1038/s41586-021-03190-2,
2021.
Dobrzański, B., Kowaliński, S., Kuźnicki, F., Witek, T., and
Zawadzki, S.: Mapa gleb Polski, Skala 1.000.000, Warszawa, 1974.
Ellinger, N. and Korst, K.: Tabeller over Skibsfart og Varetransport gennem
Øresund 1497–1660: del. Tabeller over skibsfarten, Vol. 1, 1906.
Foken, T.: Micrometeorology, Springer, Berlin, ISBN: 9783642254390, 2008.
Follprecht, K. and Noga, Z.: Cracow in 1598, in: Historical atlas of Poland
in the 2nd half of the 16th century voivodeships of Cracow, Sandomierz,
Lublin, Sieradz, Łęczyca, Rawa, Płock and Mazovia, edited by: Słoń, M., Peter Lang, Frankfurt am Main, 692–764, ISBN: 9783631636671, 2014.
Garrioch, D.: Towards a fire history of European cities (late Middle Ages to
late nineteenth century), Urban Hist., 46, 202–224,
https://doi.org/10.1017/S0963926818000275, 2019.
Gidaszewski, T., Piber-Zbieranowska, M., Suproniuk, J., and Zbieranowski,
M.: Transformation of the natural landscapes of the Middle Noteć Region
from tenth to the sixteenth century, in: Landscapes and societies in
medieval Europe east of the Elbe: interactions between environmental
settings and cultural transformations, edited by: Kleingärtner, S., Newfield, T. P., Rossignol, S., and Wehner, D., Papers in Medieval Studies,
Toronto, 3, 245–273, ISBN: 9780888448231, 2013.
Gostomski, A.: Gospodarstwo, Wrocław, 1951.
Guzowski, P.: The influence of exports on grain production on Polish royal
demesne farms in the second half of the sixteenth century, Agr. Hist. Rev., 59, 312–327, 2011.
Guzowski, P.: Chłopi, czynsze i pieniądze w marksistowskich opisach
kolonizacji niemieckiej, in: Marxismus a Medievistika: Společné
osudy?, edited by: Nodl, M. and Węcowski, P., Praha, 143–158, ISBN: 9788070076477, 2020.
He, M. and Dijkstra, F. A.: Drought effect on plant nitrogen and phosphorus:
a meta-analysis, New Phytol., 204, 924–931, https://doi.org/10.1111/nph.12952, 2014.
Heim, R. R.: A Review of Twentieth-Century Drought Indices Used in the
United States, B. Am. Meteorol. Soc., 83, 1149–1166,
https://doi.org/10.1175/1520-0477-83.8.1149, 2002.
Hoszowski, S.: Ceny we Lwowie w XVI i XVII wieku, Lwów, 1928.
Hoszowski, S.: Lustracja województw malborskiego i chełmińskiego: 1565, Gdańsk, 1961.
Huhtamaa, H. and Helama, S.: Distant impact: tropical volcanic eruptions and
climate-driven agricultural crises in seventeenth-century Ostrobothnia,
Finland, J. Hist. Geogr., 57, 40–51, https://doi.org/10.1016/j.jhg.2017.05.011, 2017.
IUSS Working Group WRB: World Reference Base for Soil Resources 2014, update
2015, International soil classification system for naming soils and creating
legends for soil maps, FAO, Rome, World Soil Resources Reports No. 106, ISBN: 978-92-5-108369-7, 2015.
Kaczmarczyk, K.: Ciężary ludności wiejskiej i miejskiej na
prawie niemieckim w Polsce XIII i XIV w., Przegląd Historyczny, 11,
12–30, 1910.
Karpiński, A. and Nowosiela, E.: Pożary w miastach Rzeczypospolitej
w XVI-XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe,
Warszawa, ISBN: 9788323543701, 2021.
Kiss, A.: Weather and weather-related natural hazards in medieval Hungary
II: documentary evidence on the 13th century, Medium Aevum Quotidianum, 68,
5–46, 2014.
Kiss, A.: Droughts and low water levels in Late Medieval Hungary II: 1361,
1439, 1443–4, 1455, 1473, 1480, 1482(?), 1502–3, 1506: documentary versus
three-ring (owda) evidence, Journal of Environmental Geography, 10, 43–56,
2017.
Kiss, A.: Before and after the Great Heat and Drought of 1540: multiannual
trends of grape and grain harvest dates in the Vienna Hospital Accounts, in:
Genius loci, Laszlovszky 60, edited by: Drosztmér, Á., Lyublyanovics, K., Rasson, J., Papp Reed, Z., Vadas, A., and Zatykó, C., Budapest,
117–120, ISBN: 978-615-5766-19-0, 2018.
Kiss, A.: A dynamic interplay of weather, biological factors and
socio-economic interactions: Late 15th-century – early 16th century crises
in Hungary, in: The Dance of Death in Late Medieval and Renaissance Europe:
Environmental Stress, Mortality and Social Response, edited by: Kiss, A. and Pribyl, K., London-New York, 125–145, ISBN 9780429956836, 2019.
Kiss, A. and Nikolić, Z.: Droughts, Dry Spells and Low water Levels in
Medieval Hungary (and Croatia) I: The Great Droughts of 1362, 1474, 1479,
1494 and 1507, Journal of Environmental Geography, 8, 11–22, 2015.
Kiss, A. and Pribyl, K. (Eds.): The Dance of Death in Late Medieval and
Renaissance Europe: Environmental Stress, Mortality and Social Response,
London-New York, ISBN 9780429956836, 2019.
Krieger, M., Lohmann, G., and Laepple, T.: Seasonal climate impacts on the grape harvest date in Burgundy (France), Clim. Past, 7, 425–435, https://doi.org/10.5194/cp-7-425-2011, 2011.
Kutrzeba, S. and Duda, F.: Regestra thelonei aquatici Wladislaviensis:
saeculi XVI, Księgarnia G. Gebethnera, Kraków, 1915.
Labbé, T., Pfister, C., Brönnimann, S., Rousseau, D., Franke, J., and Bois, B.: The longest homogeneous series of grape harvest dates, Beaune 1354–2018, and its significance for the understanding of past and present climate, Clim. Past, 15, 1485–1501, https://doi.org/10.5194/cp-15-1485-2019, 2019.
Łabędzki, L. and Bąk, B.: Impact of meteorological drought on
crop water deficit and crop yield reduction in Polish agriculture, Journal
of Water and Land Development, 34, 181–190, https://doi.org/10.1515/jwld-2017-0052,
2017.
Legatowicz, I.: Jana Hermana z Neydenburku Ziemianin albo Gospodarz
inflandski: w roku M.D.C.LXII do druku podany, a teraz z niemieckiego na
polski język przetłumaczony w roku 1671 i powtórnym razem w druk
podany w Słucku w drukarni roku 1673, a z tego przedrukowany znowu r.
1823, Mińsk, 1823.
Leskiewiczowa, J.: Znaczenie inwentarzy dóbr ziemskich dla badań
historii wsi w Polsce XVIII w., Kwartalnik Historyczny, 60, 363–378, 1953.
Liu, Z., Fu, B., Zheng, X., and Liu, G.: Plant biomass, soil water content
and soil N:P ratio regulating soil microbial functional diversity in a
temperate steppe: A regional scale study, Soil Biol. Biochem., 42,
445–450, https://doi.org/10.1016/j.soilbio.2009.11.027, 2010.
Ljungqvist, F. C., Seim, A., and Huhtamaa, H.: Climate and society in
European history, WIREs Clim. Change, 12, e691, https://doi.org/10.1002/wcc.691, 2021.
Ludwig, K.-H.: Zur Besiedlung des Weichseldeltas durch die Mennoniten: die
Siedlungen der Mennoniten im Territorium der Stadt Elbing und in der
Ökonomie Marienburg bis zur Übernahme der Gebiete durch Preußen
1772, Marburg-Lahn, 1961.
Maciejewska, W. (Ed.): Katalog inwentarzy dóbr ziemskich XVI-XVIII wieku
sporządzony na podstawie ksiąg grodzkich i ziemskich, Warszawa,
1959.
Mahajan, G., George-Jaeggli, B., Walsh, M., and Chauhan, B. S.: Effect of
Soil Moisture Regimes on Growth and Seed Production of Two Australian
Biotypes of Sisymbrium thellungii O. E. Schulz, Front. Plant Sci., 9, 1241, https://doi.org/10.3389/fpls.2018.01241, 2018.
Małowist, M.: Wschód a zachód Europy w XIII-XVI wieku.
Konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, ISBN 9788301150143, 2006.
Mauelshagen, F.: Klimageschichte der Neuzeit, Darmstadt, ISBN 9783534210244, 2010.
Mielczarski, S.: Rynek zbożowy na ziemiach polskich w drugiej połowie
XVI i pierwszej połowie XVII wieku: próba rejonizacji, Gdańsk,
1962.
Modrzyński, P. M.: Ochrona przeciwpożarowa w Toruniu w świetle
ustawodawstwa wilkierzowego (XIII–XVI w.), Rocznik Toruński, 44, 7–22,
2017.
Myśliwski, G.: Wrocław w przestrzeni gospodarczej Europy (XIII–XV
wiek): centrum czy peryferie?, Wrocław, ISBN 9788322929681, 2009.
Newman, I. E. and Harvey, P. D. A.: Did Soil Fertility Decline in Medieval
English Farms? Evidence from Cuxham, Oxfordshire, 1320–1340, Agricultural
History Review, 45, 119–136, 1997.
Nowosad, W. and Oliński, P.: The extreme year of 1540 in terms of
climate variation from the perspective of historical sources derived from
the Polish and Baltic territories, in: The dance of death in Late Medieval
and Renaissance Europe, environmentall stress, mortality and social
response, edited by: Kiss, A. and Pribyl, K., Routledge, London, 146–155, ISBN 9780429956836, 2020.
Orth, R., Vogel, M. M., Luterbacher, J., Pfister, C., and Seneviratne, S.
I.: Did European temperatures in 1540 exceed present-day records?, Environ.
Res. Lett., 11, 114021, https://doi.org/10.1088/1748-9326/11/11/114021, 2016.
Parker, G.: Global crisis: war, climate change and catastrophe in the
seventeenth century, Yale University Press, New Haven, ISBN 9780300153231, 2013.
Pelc, J.: Ceny w Krakowie w latach 1396-1600, Lwów, 1935.
Pelc, J.: Ceny w Gdańsku w XVI i XVII wieku, Warszawa, 1937.
Perugini, L., Caporaso, L., Marconi, S., Cescatti, A., Quesada, B.,
Noblet-Ducoudré, N. de, House, J. I., and Arneth, A.: Biophysical
effects on temperature and precipitation due to land cover change, Environ.
Res. Lett., 12, 53002, https://doi.org/10.1088/1748-9326/aa6b3f, 2017.
Pfister, C.: When Europe was burning. The muti-seasonal drought of 1540 and
the arsonist paranoia, in: A Disaster, Risks and Cultures. Comparative and Transcultural Survey of Historical Disaster Experiences between Asia and Europe, edited by: Schenk, G. J., Springer, Cham, 155–185, ISBN 978-3-319-49162-2, 2017.
Pfister, C.: The “Black Swan” of 1540. Apsects of a European Megadrought,
in: Climatic Change and Cultural Transition in Europe, edited by: Leggewie, K. and Mauelshagen, F., Brill, Leiden, 156–196, ISBN 90-04-35682-7, 2018.
Pfister, C., Wetter, O., Brázdil, R., Dobrovolný, P., Glaser, R.,
Luterbacher, J., Seneviratne, S. I., Zorita, E., Alcoforado, M.-J.,
Barriendos, M., Bieber, U., Burmeister, K. H., Camenisch, C., Contino, A.,
Grünewald, U., Herget, J., Himmelsbach, I., Labbé, T.,
Limanówka, D., Litzenburger, L., Kiss, A., Kotyza, O., Nordli, Ø.,
Pribyl, K., Retsö, D., Riemann, D., Rohr, C., Siegfried, W., Spring,
J.-L., Söderberg, J., Wagner, S., and Werner, J. P.: Tree-rings and
people – different views on the 1540 Megadrought. Reply to Büntgen et
al. 2015, Climatic Change, 131, 191–198, https://doi.org/10.1007/s10584-015-1429-8,
2015.
Piekosiński, F.: Prawa, przywileje i statuta miasta Krakowa (1507–1795),
Vol. 1, Kraków, 1885.
Piprek, J.: (M. Grossner) Krótkie wprowadzenie do gospodarstwa
wiejskiego, Wrocław, 1954.
Przybylak, R., Oliński, P., Koprowski, M., Filipiak, J., Pospieszyńska, A., Chorążyczewski, W., Puchałka, R., and Dąbrowski, H. P.: Droughts in the area of Poland in recent centuries in the light of multi-proxy data, Clim. Past, 16, 627–661, https://doi.org/10.5194/cp-16-627-2020, 2020.
Rostafiński, J.: Teodora Zawadzkiego “Memoriale oeconomicum”, 1616,
Kraków, 1891.
Rutkowski, J.: Skarbowość polska za Aleksandra Jagiellończyka,
Kwartalnik Historyczny, 23, 1–77, 1909.
Samsonowicz, H.: Handel zagraniczny Gdańska w drugiej połowie XV
wieku: rejonizacja handlu na podstawie ksiąg cła palowego,
Przegląd Historyczny, 47, 283–352, 1956.
Samsonowicz, H. and Bogucka, M.: Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce
przedrozbiorowej, Wrocław, ISBN 8604017046, 1986.
Schofield, J. and Vince, A.: Medieval Towns. The Archaeology of British
Towns in their European Setting, London-Oakville, ISBN 1845530381, 2005.
Seneviratne, S. I., Nicholls, N., Easterling, D., Goodess, C. M., Kanae, S.,
Kossin, J., Luo, Y., Marengo, J., McInnes, K., Rahimi, M., Reichstein, M.,
Sorteberg, A., Vera, C., and Zhang, X.: Changes in climate extremes and
their impacts on the natural physical environment, in: Managing the Risks of
Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation, edited by: Field, C. B., Barros, V., Stocker, T. F., Qin, D., Dokken, D. J., Ebi, K. L.,
Mastrandrea, M. D., Mach, K. J., Plattner, G.-K., Allen, S. K., Tingor, M., and Midgley, P. M., Special Report of the Intergovernmental Panel on
Climate Change (IPCC), Cambridge University Press, Cambridge, 109–230, ISBN 978-1-107-02506-6, 2012.
Senkowski, J.: Lustracja poradlnego i rejestr łanów województw
brzesko-kujawskiego i inowrocławskiego z roku 1489, Teki Archiwalne, 7,
69–214, 1961.
Senkowski, J.: Skarbowość Mazowsza od końca XIV wieku do 1526 roku, Warszawa, 1965.
Siebielec, S., Siebielec, G., Klimkowicz-Pawlas, A., Gałązka, A.,
Grządziel, J., and Stuczyński, T.: Impact of Water Stress on
Microbial Community and Activity in Sandy and Loamy Soils, Agronomy, 10,
1429, https://doi.org/10.3390/agronomy10091429, 2020.
Słoń, M. (Ed.): Historical atlas of Poland in the 2nd half of the 16th
century voivodeships of Cracow, Sandomierz, Lublin, Sieradz, Łęczyca,
Rawa, Płock and Mazovia, Peter Lang, Frankfurt am Main, ISBN 9783631636671, 2014.
Sowina, U.: Les eaux qui charrient la mort et les désastres: inondations
et pollution des eaux dans les villes polonaises aux XV et XVI siècles,
in: Cities and catastrophes, edited by: Platt, H. L. and Schott, D., Peter Lang, Frankfurt am Main, 43–61, ISBN 3631371691, 2002.
Sułkowska, I.: Księgi polskiej kancelarii koronnej w drugiej połowie
XV w., Studia Źródłoznawcze, 6, 81–101, 1961.
Sułkowska-Kurasiowa, I.: Księgi Wpisów Metryki Koronnej
(1447–1794) w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, Archeion, 44, 73–91, 1966.
Szpak, J.: Kierunki produkcji dworskiej w ekonomii malborskiej w XVI wieku,
Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław, 1971.
Trawkowski, S.: W sprawie roli kolonizacji niemieckiej w przemianach kultury
materialnej na ziemiach polskich w XIII w., Kwartalnik Historii Kultury
Materialnej, 8, 185–205, 1960.
Wang, M., Shi, S., Lin, F., Hao, Z., Jiang, P., and Dai, G.: Effects of soil
water and nitrogen on growth and photosynthetic response of Manchurian ash
(Fraxinus mandshurica) seedlings in northeastern China, PloS one, 7, e30754, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0030754, 2012.
Wawrzyńczyk, A.: Stan badań nad wysokością plonów w
rolnictwie Polskim XVI-XVIII w., Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 8,
103–117, 1960.
Wawrzyńczyk, A.: Studia nad wydajnością produkcji rolnej
dóbr kólewskich w drugiej połowie XVI wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1974.
Wetter, O. and Pfister, C.: An underestimated record breaking event – why summer 1540 was likely warmer than 2003, Clim. Past, 9, 41–56, https://doi.org/10.5194/cp-9-41-2013, 2013.
Wetter, O., Pfister, C., Werner, J. P., Zorita, E., Wagner, S., Seneviratne,
S. I., Herget, J., Grünewald, U., Luterbacher, J., Alcoforado, M.-J.,
Barriendos, M., Bieber, U., Brázdil, R., Burmeister, K. H., Camenisch,
C., Contino, A., Dobrovolný, P., Glaser, R., Himmelsbach, I., Kiss, A.,
Kotyza, O., Labbé, T., Limanówka, D., Litzenburger, L., Nordl,
Ø., Pribyl, K., Retsö, D., Riemann, D., Rohr, C., Siegfried, W.,
Söderberg, J., and Spring, J.-L.: The year-long unprecedented European
heat and drought of 1540 – a worst case, Climatic Change, 125, 349–363,
https://doi.org/10.1007/s10584-014-1184-2, 2014.
Weyman, S.: Pierwsze ustawy pogłównego generalnego w Polsce na tle
ówczesnego systemu podatkowego, Roczniki Dziejów Społecznych i
Gospodarczych, 18, 1–64, 1956.
White, S., Moreno-Chamarro, E., Zanchettin, D., Huhtamaa, H., Degroot, D., Stoffel, M., and Corona, C.: The 1600 CE Huaynaputina eruption as a possible trigger for persistent cooling in the North Atlantic region, Clim. Past, 18, 739–757, https://doi.org/10.5194/cp-18-739-2022, 2022.
Wierzbowski, T.: Sigismundi I regis tempora complectens (1507–1548): Vol. 1,
Acta cancellariorum 1507–1548, Varsoviae, 1910.
Wierzbowski, T.: Sigismundi I regis tempora complectens (1507–1548): Vol. 2,
Acta vicecancellariorum 1507–1535, Varsoviae, 1912.
Wierzbowski, T.: Sigismundi I regis tempora complectens (1507–1548): Vol. 3,
Acta vicecancellariorum 1533–1548, Varsoviae, 1915.
Wierzbowski, T.: Sigismundi I regis tempora complectens (1507–1548): Vol. 4,
Indices rerum, personarum et locorum 1507–1548, Varsoviae, 1917.
Wierzbowski, T.: Sigismundi Augusti regis tempora complectens (1548–1572):
Vol. 1, Acta cancellariorum 1548–1572, Varsoviae, 1919.
Wilhite, D. A. and Glantz, M. H.: Understanding: the Drought Phenomenon: The
Role of Definitions, Water Int., 10, 111–120,
https://doi.org/10.1080/02508068508686328, 1985.
Wolański, M.: Ceny we Wrocławiu w latach 1506–1618, Wrocław, ISBN: 8322913591, 1996.
Wyczański, A.: Z dziejów reform skarbowo-wojskowych za. Zygmunta I.
Próby relucji pospolitego ruszenia, Przegląd Historyczny, 43,
287–304, 1952.
Wyczański, A.: O badaniu plonów zbóż w dawnej Polsce,
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 16, 251–271, 1968.
Wyczański, A.: La Consommation alimentaire en Pologne aux XVIe et XVIIe
siècles, Publications de la Sorbonne, Paris, ISBN 9782859440961, 1985.
Żaboklicka, A.: Zmiany w strukturze drobnej własności szlacheckiej
w XV-XVI w. na przykładzie ziemi liwskiej, Przegląd Historyczny, 49,
250–260, 1958.
Zajęcki, M.: Instrumenty prawne ochrony przeciwpożarowej w miastach
Polski przedrozbiorowej, Poznań, ISBN 978-83-7654-304-8, 2014.
Związek, T.: Kształtowanie sieci młynów wodnych na przykładzie
powiaty konińskiego (ok. 1300–1550), Studia Geohistorica, 2, 118–142,
2014.
Żytkowicz, L.: Studia nad gospodarstwem wiejskim w dobrach
kościelnych w XVI w., Warszawa, 1962.
Short summary
We wanted to take an in-depth look at how climate events affected the economy of early modern Poland. We focused on analysing all available sources of a fiscal nature for this period. In addition, we analysed available materials on the export of primary agricultural products. Our results have shown that the economic system in Poland at that time coped effectively with periodic droughts, and it was only the great drought of 1540 that significantly shook the state's economy.
We wanted to take an in-depth look at how climate events affected the economy of early modern...
